Toen ik op de basisschool zat ging ik een keer met een groepje klasgenootjes naar het zwembad. Toen we daar aankwamen zat er een man in het dompelbad. En terwijl wij lekker aan het zwemmen en spelen waren, bleef hij daar maar in zitten. Wij werden natuurlijk nieuwsgierig en gingen verhaal halen. Hij vertelde dat hij van plan was een wereldreis te gaan maken op skates, en dat hij op deze manier zijn lichaam aan het trainen was voor extreme omstandigheden.
En net zoals dat veel mensen Wim Hof in het begin knettergek vonden, dachten wij ook ‘deze man spoort niet helemaal’. Maar ik ben het nooit vergeten en ik kan me wel nog herinneren dat ik het toen al heel fascinerend vond dat hij zijn lichaam op die manier liet wennen aan kou, zodat het later beter tegen kou kon.
Liever luisteren?
'Wat vind jij eigenlijk van Wim Hof?'
Fast forward naar 2022: een van de meest gestelde vragen die ik krijg sinds ik ademtrainer ben is ‘Wat vind jij eigenlijk van Wim Hof?’
Ik vind dat niet zo gek. Wim Hof is overal tegenwoordig. Wim Hof maakt mensen nieuwsgierig en tegelijk wat argwanend. Want wie heeft er nou echt zin om op z’n blote voeten door de sneeuw te rennen, in een bad met ijswater te gaan zitten en bewust te gaan hyperventileren?
In dit blog wil ik graag antwoord geven op de vraag wat ik van Wim Hof vind. Niet van hem als persoon natuurlijk (ik bewonder hem enorm), maar van zijn methode. Ik geef dat antwoord vanuit mijn eigen perspectief: een ademtrainer, die als missie heeft om zoveel mensen weer gewoon, goed te leren ademen. Dus om zoveel mogelijk mensen van hun ademproblemen of chronische hyperventilatie af te helpen.
Mijn business draait niet per se om het optimaliseren van gezondheid. Studio Balans is er om mensen te leren terug te gaan naar de basis: gewoon, functioneel ademen, tijdens alle dagelijkse bezigheden. Niets meer en niets minder. Dat klinkt een beetje droog misschien, maar als je weet hoe het voelt als gewoon ademen niet vanzelfsprekend is, dan snap je precies wat ik bedoel.
Zonder onze ademhaling leven we nog geen paar minuten. Het is zo’n primair proces. Bij elke in- en uitademing na moeten denken is ongelooflijk stressvol. En daarnaast is disfunctioneel ademen ook gewoon heel erg ongezond. Maar is het vooral heel erg beperkend in je dagelijks leven.
Dus tja, wat vind ik van de Wim Hof Methode?
Ik vind het fantastisch voor als je je gezondheid wil optimaliseren. Maar ik geloof niet dat dit de methode is die je helpt om weer gewoon, goed en functioneel te ademen, zonder er bij elke ademhaling over na te moeten denken. Ik geloof overigens wel dat deze methode gezondheidseffecten kan hebben die een ontspannen manier van ademen kunnen ondersteunen. Maar voor herstel van chronische hyperventilatie is vaak iets heel anders nodig.
IJsbaden en hyperventileren
Dat dompelbad is sinds mijn basisschooltijd alleen maar populairder geworden. En niet alleen onder saunagangers en aanstaand wereldreizigers, maar inmiddels bij ongeveer iedereen die graag actief werkt aan z’n gezondheid. Sterker nog, als je kennismaakt met ademwerk, dan is heel vaak een van de eerste dingen die je ziet een ijsbad, vaak met een heel moedig mens erin 🙂
Die koudetraining is dus maar 1 onderdeel van de Wim Hof Methode.
De methode bestaat daarnaast namelijk ook nog uit ademoefeningen en een deel dat gaat over mindset en meditatie. En samen kunnen die zorgen die voor een verbetering van je fysieke en mentale gezondheid.
Power breathing
Ik wil even wat dieper ingaan op de ademoefeningen.
Mocht je niet weten hoe het werkt: bij de Wim Hof Methode adem je iets van 30 tot 40 keer diep in door je mond of je neus. Na je laatste uitademing pauzeer je je adem ongeveer een minuut. Dan neem je een grote ademteug in en pauzeer je je adem weer, maar dan iets korter, iets van 15 seconden. En dit herhaal je dan een paar rondes. Volgens Wim is het ’t beste om dit elke dag ongeveer 20 minuten te doen.
Een adempauze van 1 minuut lijkt misschien onmogelijk, maar door je adem te pauzeren na hyperventilatie, demp je de drang van je lichaam om te ademen. Dat komt namelijk omdat koolstofdioxide je lichaam niet uit kan. Een daling van de concentratie koolstofdioxide (CO2) is voor het ademcentrum in je brein een signaal om een ademprikkel te geven. Dus die ademprikkel stel je hierdoor een hele tijd uit, waardoor je je adem langer kan pauzeren.
Deze manier van ademen wordt ook wel power-breating genoemd, ofwel opzettelijke hyperventilatie. Wim Hof heeft dit trouwens niet helemaal zelf bedacht, want het is gebaseerd op Tummo breathing, een ademtechniek die lang geleden al ontwikkeld is door Tibetaanse monniken.
De effecten van de Wim Hof ademhaling
Als je bewust gaat hyperventileren stijgt de pH-waarde van het bloed. Normaal is dat rond de 7,4, maar als CO2 daalt, dan wordt je bloed meer alkalisch – tot 7,75. Deze tijdelijke alkalose veroorzaakt fysiologische veranderingen. Je kunt je bijvoorbeeld licht in je hoofd voelen doordat je slagaderen en bloedvaten samentrekken als reactie op de vermindering van CO2. CO2 is namelijk een krachtige vasodilatator, dus het verwijdt en ontspant bloedvaten. Als die dus samentrekken, dan kun je last krijgen van tintelingen in je spieren en ledematen. Als je weleens de Wim Hof ademhaling hebt gedaan, dan herken je dat misschien wel.
Ook ontstaat er bij lage CO2 niveaus hypoxie — een tekort aan zuurstof in de cellen en de weefsels in je lichaam.
Zoals ik al zei, als je na die hyperventilatie je adem pauzeert, dan stijgt de concentratie koolstofdioxide. Daardoor wordt je bloed weer zuurder kan zuurstof beter afgegeven worden aan je cellen. Je lichaam krijgt dus een soort zuurstofboost.
Hypoxie belast ook het lichaam op celniveau. Dit is stress voor je lichaam, maar het wordt gezien als positieve stress. Dus stress die ervoor zorgt dat het lichaam zich aanpast, versterkt en veerkracht opbouwt. Dat wordt ook wel hormesis genoemd. Het is een soort weerbaarheidstraining dus waardoor je in een vecht-, vlucht- of freeze toestand komt. Volgens Hof neemt hierdoor de concentratie van rode bloedcellen toe (waardoor de er meer zuurstof door het bloed getransporteerd kan worden). De longcapaciteit en de bloedsomloop verbeteren en je stofwisseling wordt efficiënter.
En dit is niet alleen volgens Wim Hof zo, er zijn inmiddels allerlei wetenschappelijke onderzoeken gedaan waaruit blijkt dat dit inderdaad ook het geval is.
Leren gewoon, goed te ademen
Nou, dat klinkt allemaal fantastisch, dus waarom heb ik dan gekozen voor andere methodes voor mezelf en om met Studio Balans door te geven aan anderen?
Simpel gezegd: als je elke dag 20 minuten gaat Wim Hoffen, dan levert je dat misschien wel heel veel gezondheidsvoordelen op, maar je weet dan nog steeds niet hoe je gedurende de rest van de dag gewoon, goed moet ademen. En dit klinkt misschien heel gek als je niet weet hoe dat voelt, maar dit is echt voor heel veel mensen een probleem.
Dus je bent je ochtend begonnen met Wim Hof, je hebt je zuurstofboost gehad, je weerbaarheid getraind en je immuunsysteem versterkt en voelt je on top of the world…..totdat je weer achter je laptop zit, voor de klas staat, in je werkplaats of studio bent en je adem weer omhoog schiet, en zich vastzet in borst in, je je adem constant onbewust vasthoudt, je door je mond zit te ademen omdat je doorlopend een verstopte neus hebt.
En hoe harder je je best doet om op je ademhaling te letten, hoe erger het wordt. Ik zie het constant, ook tijdens mijn yogalessen: mensen die veel te veel en zwaar ademen, zelfs in rust!
Dit is heel kenmerkend bij ademmethodes, zoals Wim Hof, verbonden ademen, liquid breath en noem maar op: je gebruikt de kracht van je adem om iets te bereiken, een gezondheidsvoordeel, loslaten van vastzittende emoties en zelfs trauma. En dat is geweldig.
Maar je krijgt meestal niet de kennis die je nodig hebt om weer gewoon goed te leren ademen tijdens alle dingen die je doet op een dag. Misschien leer je in een workshop wel wat basis, maar je leert niet je ademgewoontes te trainen totdat je weer automatisch functioneel ademt.
Slechter ademen
Er zijn ook wel wat overeenkomsten tussen de Wim Hof ademhaling en de methodes die ik gebruik. Dat zijn overigens de Buteyko Methode, Conscious breathing, die gebaseerd is op Buteyko en de Oxygen advantage, ook gebaseerd op Buteyko.
Net als bij Wim Hof, gaat het bij Buteyko om het Bohr-effect: de wetenschap dat je koolstofdioxide nodig hebt voor optimale zuurstofopname. Bij Hof doe je dat bijvoorkeur in een dagelijkse sessie, door je adem lang te pauzeren. Bij de Buteyko methode, en in mijn training, doe je dat door te leren minder lucht te ademen. Dat doe je met specifieke oefeningen die er uiteindelijk voor zorgen dat het vanzelf gaat. Want als je minder lucht ademt, kan er ook minder CO2 je lichaam verlaten. Minder lucht is dus meer zuurstof, dat wordt ook wel de zuurstofparadox genoemd. In de Buteyko methode bestaan er overigens ook adempauzes, maar dan kortere en als je meer advanced bent ook langere, maar altijd zonder hyperventilatie.
Wim Hof en Buteyko breathing
Ik spreek bijna wekelijks mensen die vertellen dat ze door al die ademoefeningen alleen maar slechter zijn gaan ademen. Dat komt niet omdat de oefeningen of methodes niet goed zijn, maar ik denk dat dat komt omdat ze context missen. Ze missen kennis of ze weten niet hoe ze die kennis op de juiste manier moeten toepassen. Wim Hof gaat namelijk niet echt over ademen. Het ademen is eigenlijk vooral een tool om iets te bereiken, een gezondheidsvoordeel, maar het is niet het doel. Het doel is niet om beter te leren ademen. Het doel is om gezonder te worden.
Fight or flight
Goed, biochemisch gezien bereik je met beide methodes een vergelijkbaar effect. Maar Buteyko is een heel stuk minder stressvol voor je lijf, omdat je daar juist hyperventilatie vermijd. Het doel is juist om van je hyperventilatie af te komen. En dat is voor veel mensen die echt last hebben van chronische hyperventilatie en aanverwante klachten wel zo fijn, want hun lichaam ís al in een constante fight or flight-toestand door het overademen.
Je dagelijkse ademgewoontes hertrainen
Maar nog belangrijker: bij de Buteyko methode en Conscious Breathing gaat er vooral om dat je leert je dagelijkse ademgewoontes aan te passen, zodat je de hele dag door ontspannen en gezond ademt. Dat is het hertrainen van je adem. En ook dat kost tijd, daar heb je in het begin dagelijkse oefening voor nodig. Het uiteindelijke doel is dat je die oefening uiteindelijk niet meer nodig hebt en dat gewoon, gezond ademen weer vanzelf gaat.
Als je niet weet hoe je je middenrif op de juiste manier activeert, als je niet de gezondheidsvoordelen van ademen door je neus ervaart omdat je jezelf niet hebt aangeleerd om bij alles wat je doet door je neus te ademen, als je niet hebt geleerd dat groot ademen niet hetzelfde is als diep ademen, dan kán je met een methode zoals die van Wim Hof niet van je chronische hyperventilatie afkomen. Dit zijn allemaal dingen waar voor de meeste mensen met chronische hyperventilatie echt training voor nodig is.
Misschien zijn er voorbeelden van mensen voor wie dat wel zo heeft gewerkt. Er zijn ook mensen die hun ademhaling verbeteren door alleen maar naar yogales te gaan en verder niks bewust met hun ademhaling doen. Maar voor de meeste mensen geldt dat ze echt nieuwe ademgewoontes moeten aanleren en moeten leren hoe ze minder lucht kunnen ademen.
Eerst de basis op orde
Ik zeg altijd tegen deelnemers in mijn training: ga eerst gewoon je adem op orde krijgen, zorgen dat je weer gewoon, goed ademt, zonder er de hele tijd zo mee bezig te hoeven zijn. Dan kan je daarna helemaal los met methodes zoals Wim Hof.
Het is zoals James Nestor, auteur van het boek Het Nieuwe Ademen zegt:
“Hoe gezond je ook eet, hoe veel je ook beweegt, hoe slank, jong of sterk je ook bent, het maakt allemaal niet uit als je niet goed ademt.”
En ik ben het helemaal met hem eens. Gewoon, goed ademen zou veel meer onderdeel zou moeten zijn van onze kijk op algehele gezondheid. Net als gezond eten, voldoende bewegen en stressbeperking. Laten we ons vooral niet blindstaren op methodes zoals die van Wim Hof. Ze zijn een geweldige manier om je gezondheid te optimaliseren, maar als voor jou gewoon, ontspannen ademen niet vanzelfsprekend is, als je er constant mee bezig bent, als het alleen maar erger wordt als je erop probeert te letten en je soms gewoon echt niet meer weet hoe je nou moet ademen: ga dan eerst de basis op orde krijgen.
Niet sexy, voor veel mensen helaas wel noodzakelijk.
Training Adem in Balans
Ademen zou vanzelf goed moeten gaan. Daar wil je helemaal niet over na hoeven denken!
In de Training Adem in Balans werk je in 10 weken stap voor stap naar een gezonder adempatroon. Je krijgt hiervoor alles aangereikt wat je nodig hebt: kennis en informatie, oefeningen en tools!
