Zo slecht is verkeerd ademen voor je

september 30, 2022

Verkeerd ademen, disfunctioneel ademen dus, kan verstrekkende impact hebben op je gezondheid. Met disfunctioneel ademen bedoel ik dat je meer lucht ademt dan je op dat moment nodig hebt. Het wordt ook wel overademen genoemd. Er wordt geschat dat zo’n 90% van alle mensen in meer of mindere mate overademt. In dit blog leg ik je graag uit wat dit betekent voor je gezondheid.

Om te begrijpen waarom verkeerd ademen zo ongezond is, moet je eerst begrijpen waarom we eigenlijk ademen. Waarschijnlijk weet je wel dat we ademen voor zuurstof, maar waar hebben we die zuurstof voor nodig?

Zuurstof is energie voor onze cellen

Onze cellen bestaan uit honderden energiefabriekjes en die worden tijdens het hele ademproces voorzien van energie. De energiefabriekjes heten mitochondriën en die produceren bijna al onze energie, door voedingsstoffen en zuurstof te verbranden. Mitochondriën kunnen dus niet functioneren zonder zuurstof.

Het functioneren van onze cellen

Omdat een disfunctionele ademhaling leidt tot zuurstoftekort, hebben de organen die veel energie nodig hebben, er het meest van te lijden. De organen die de meeste energie verbruiken zijn ons hart, brein en onze spieren. Een bevrucht eitje bijvoorbeeld, heeft echt honderdduizend mitochondriën. Als de mitochondriën niet genoeg zuurstof krijgen, verminderen ze langzaamaan in aantal en uiteindelijk kan zelfs de cel sterven.

Dus, de mitochondriën in de cellen kunnen niet zonder zuurstof. Wat gaat er dan mis bij disfunctioneel ademen?

Disfunctioneel ademen

Ademen is behoorlijk complex, maar wat belangrijk is om te weten is dat ademen een uitwisseling van gassen is. Je ademt zuurstof in en koolstofdioxide uit.

Koolstofdioxide (CO2) is een gas dat in dit proces wordt gevormd, bij de verbranding, want je lichaam heeft dat heel hard nodig om zuurstof te kunnen afgeven aan de cellen. Je lichaam maakt CO2 aan voor zuurstofopname op celniveau.

Zuurstof wordt via de longblaasjes naar het bloed gestuurd en in de rode bloedcellen getransporteerd. Dat wordt gedaan door hemoglobine. Of de hemoglobine zuurstof vasthoudt of afgeeft wordt door een aantal zaken bepaald, waaronder lichaamstemperatuur en de zuurtegraad van je bloed (PH-waarde) en door de concentratie koolstofdioxide.

Is er niet genoeg koolstofdioxide aanwezig? Dan gaat de PH-waarde omhoog en kan zuurstof niet optimaal aan de cellen afgegeven worden.

Verkeerd ademen leidt tot zuurstoftekort

Hoe ontstaat een tekort een CO2? Dat komt door overademen. Je ademt dan teveel lucht, waardoor je teveel koolstofdioxide uitademt. En dan houdt hemoglobine de zuurstof liever bij zich. Het kan dus zijn dat je een saturatie van 98% zuurstof in je bloed hebt, maar niet voldoende in je cellen.

De conclusie van dit technische verhaal is: jouw manier van ademen bepaalt hoe goed zuurstof opgenomen kan worden door je cellen. En dat bepaalt hoe gezond je bent en hoe goed je je voelt.

Je kunt je voorstellen: je hele lichaam bestaat uit cellen. Alles is opgebouwd uit cellen. En als die cellen niet optimaal worden voorzien van zuurstof, kan je lichaam dus niet optimaal functioneren. De organen met de grootste zuurstofbehoefte hebben daar dus het meest onder te lijden. En als het daar niet lekker gaat, heeft dat ook weer impact op de rest.

Jouw manier van ademen heeft dus direct impact op het functioneren van jouw cellen en daarmee dus echt op al je lichaamsprocessen.

Wat kan er dan mis gaan? Heel veel, ik noem 3 belangrijke nadelen:

1. Verkeerd ademen verstoort je zenuwstelsel

Ons brein en ons zenuwstelsel verbruiken samen 20% van alle zuurstof. Je brein gaat dus minder goed werken als het niet optimaal zuurstof krijgt en daardoor gaat het inkomende stimuli zien als meer stressvol en gevaarlijk. Dit heeft effect op het autonome deel van je zenuwstelsel, dus het deel dat alle onvrijwillige functies in je lichaam aanstuurt, zoals je hartslag, ademhaling, vertering.

Dit autonome zenuwstelsel bestaat uit twee delen, het sympathische deel, dat is als het ware je gaspedaal, En het parasympatische deel Dat kan je zien als je rem. Door disfunctioneel ademen, of dus overademen, activeer je dus eigenlijk je gaspedaal. Je lichaam is dan constant in opperste staat van paraatheid om te gaan rennen of vechten. En dit zorgt weer voor een versnelde ademhaling, spanning, snelle hartslag. Dus het gaat twee kanten op: door verkeerd ademen raakt je zenuwstelsel uit balans, en daardoor ga je weer verkeerd ademen.

Als er echt gevaar is, kan een versnelde ademhaling en hartslag juist heel functioneel zijn, zolang je daarna maar herstelt. Als je niet herstelt, dan wordt het dus chronisch en dan is je zenuwstelsel dus blijvend uit balans.

2. Verkeerd ademen laat je hart harder werken

Je hart heeft dus ook een grote zuurstofbehoefte en als die niet optimaal is, kan het niet efficiënt pompen. Daarnaast zorgt overademen ervoor dat bloedvaten vernauwen. Dat komt omdat we met onze ademhaling invloed hebben op onze gladde spieren, zoals de maag, darmen, bronchiën, blaas etc. Koolstofdioxide ontspant de gladde weefsels en verwijdt de bloedvaten.

Als dat niet goed lukt, kan de bloeddruk stijgen, waardoor het hart harder moet werken. Dit gebeurt trouwens bij disfunctioneel ademen, maar ook als je te weinig beweegt. Daarom wordt zitten ook wel het nieuwe roken genoemd. Het heeft hiermee ook invloed op de bloedcirculatie en het kan dus uiteindelijk ook leiden tot ernstige aandoeningen, zoals een beroerte.

3. Verkeerd ademen vernauwt je luchtwegen

Als je disfunctioneel ademt dan adem je te veel lucht, meestal te hoog en te snel en vaak door je mond. En dat is zonde, want de luchtwegen zijn nou juist zo ingericht dat de lucht via de neus op de meest optimale manier in je longen terecht komt.

Ik hoor vaak van mensen dat ze niet goed door hun neus kunnen ademen, omdat die te smal is of omdat die altijd verstopt zit. Nou kan het zijn dat je van jezelf een hele smalle neus hebt of er zit bijvoorbeeld iets scheef. Dat is echt niet altijd op te lossen met ademtraining, maar wel vaker dan je denkt 🙂

Hoe minder je je neus gebruikt, hoe moeilijker je erdoor kan ademen

Voor je neus geldt namelijk echt use it or lose it. Hoe minder je door je neus ademt, hoe meer die verstopt raakt. Het slijmvlies in je neus raakt dan namelijk geïrriteerd, waardoor het dik en ontstoken wordt en daardoor kan je steeds minder goed door je neus ademen. Als je door je neus ademt wordt de lucht vermengd met stikstofoxide en een van de voordelen daarvan is dat het de bloedvaten en slijmvliezen kalmeert en de bloedvaten verwijdt. Dat gebeurt niet alleen in de bovenste luchtwegen, dus je neus en je holtes, maar ook in de onderste luchtwegen, dus de slijmvliezen in de bronchiën in je longen.

Efficient ademen

Ook ademen via je middenrif is heel erg belangrijk, omdat de lucht daardoor onderin de longen komt. Onderin vindt een veel efficiëntere uitwisseling tussen zuurstof en CO2 plaats dan meer bovenin de longen. Als je bijvoorbeeld een echte borstademer bent, en dat ben je eigenlijk automatisch als je ook veel door je mond ademt, dan ontstaat er al snel een tekort aan CO2, Hierdoor trekken de gladde weefsels in de bronchiën samen, wat o.a. zorgt voor irritatie en uiteindelijk voor ontstoken slijmvliezen. Dit is bij astma en copd bijvoorbeeld het geval.

Vernauwde luchtwegen

Sommige mensen hebben van zichzelf nauwere luchtwegen. Dan gaat het dus om de bovenste luchtwegen, dus de neus. We hebben natuurlijk allemaal een ander uiterlijk en een smalle neus of een smalle kaak kan ook gewoon een familietrekje zijn. Maar….wat heel goed is om te beseffen, vooral als je jonge kinderen hebt, is dat mondademen op jonge leeftijd zorgt voor een smaller gezicht en dus vernauwde luchtwegen.

Je herkent typische mondademers aan een smalle kaak, dat zie je meestal als eerste aan de onderkaak. Die is smal en de kin staat naar achteren t.o.v. de bovenkaak.

Hoe komt dat nou? Dat heeft te maken met de positie van je tong. Je tong is namelijk een extreem sterke spier en die hoort tegen je gehemelte aan te liggen, dus boven in je mond. Je hebt het niet door, maar je tong oefent veel druk uit op je kaak. Als je opgroeit, vormt je kaak zich dus eigenlijk om je tong.

Als je door je mond ademt dan ligt je tong automatisch wat meer onderin je mond en een beetje naar achteren. Want je tong moet eigenlijk plaats maken voor de lucht die je in en uitademt. Dat zorgt ervoor dat de kaak zich minder goed ontwikkelt en dan ontstaat er dus een smalle kaak, zowel onder als boven. Dat is heel bepalend voor hoe je eruit ziet, en heel bepalend voor hoe gemakkelijk je door je neus kan ademen.

Als je vernauwde, smalle luchtwegen hebt, adem je met veel meer weerstand. Vaak gebeurt het dan dat je dan sneller gaat ademen om te compenseren.

Je ademgewoontes tijdens je jeugd zijn dus heel bepalend voor je kaakontwikkeling en die is dus weer heel bepalend voor je ademgewoontes, ook op latere leeftijd.

Als je kinderen hebt, let er dan goed op dat ze er een gewoonte van maken om door hun neus te ademen. En zelf mag je er ook op gaan letten. Het verandert de vorm van je kaak misschien niet meer, maar het heeft ongelooflijk veel gezondheidsvoordelen.